تریکومونیازیس که با نام های Canker، خوره کبوتر ها و یا قانقاریای دهان در کبوترها نیز شناخته می شود، یکی از مهم ترین بیماریهای انگلی کبوتران است و تقریبا ۸۰ درصد کبوتران به آن مبتلا هستند.
عامل این بیماری پروتوزوآ تریکوموناس گالینه (Trichomonas gallinae) است. این انگل دارای سویه های متفاوتی است که می توانند بسته به حساسیت پرنده منجر به ایجاد بیماری با شدت های متفاوت شوند.
خروج ترشحات سبز مایل به زرد بدبو از دهان, اسهال ,لاغری, ضعف شدید و مرگ از نشانه های این بیماری است. ضایعات ایجاد شده توسط این میکرو ارگانیسم می تواند شامل عفونت های خفیف یا ناراحتی های شدید در قسمت های فوقانی دستگاه گوارش باشد.
ضایعات ایجاد شده در ناحیه حلق می تواند منجر به انسداد مجرای مری و مرگ پرنده شود.
علائم :-چرت زدن پرنده-افسردگی پرنده-کاهش اشتها و یا عدم تمایل به غذا خوردن و در نتیجه لاغر شدن پرنده– بال‌های شل و آویزان– خروج آب از دهان– بیماری در پرندگان جوان ممکن است شدیدتر باشد به گونه ای که یک روز بعد از بروز علائم پرنده تلف شود. در حالی که پرندگان بالغ دوره بیماری طولانی‌تر است.– در مواردی چینه‌دان پاندولی شکل شده و در هنگام لمس چینه دان وجود مقدار زیادی مایع را در این ارگان می‌توان تشخیص داد
این عفونت در سراسر جهان در بین پرندگان وحشی و اهلی شایع است. در کبوتر ها این انگل از طریق مادر به فرزندان در هنگام غذا دادن به آن ها منتقل می شود. در پرندگان بالغ نیز انگل از طریق آب و غذای آلوده و در هنگام جفت گیری منتقل می شود.
تریکومونیازیس در سنین ۱۰ روزگی تا ۲۰ روزگی پرنده بیشترین تلفات را می تواند داشته باشد.
انتقال تریکومونیازیس :– حاملین این بیماری کبوتر و پرندگان وحشی هستندـ انتقال مکانیکی عامل بیماری توسط مگس‌ها نیز انجام می شود.– غذا و آب آلوده– انتقال از طریق مادر به جوجه ها در هنگام غذا دادن به آن ها
برای درمان خوره کبوترها از آنتی بیوتیک ها استفاده می شود. داروی مترونیدازول بارزترین دارویی است که جهت درمان عفونت های با علت پروتوزوآ در پرندگان استفاده می شود اما به دلیل مشکلات ناشی از اثرات جانبی این دارو شامل سمیت، سرطانزایی، اختلالات نورولوژیکی و گسترش مقاومت های دارویی، استفاده از این آنتی بیوتیک های شیمیایی توصیه نمی شود و همواره داروهای جایگزین ایمن تر مدنظر هستند. گونه های مقاوم شده Trichomonas gallinae در نقاط مختلف دنیا شامل بلژیک، اسپانیا و آمریکا شناسایی شده اند که به درمان با آنتی بیوتیک ها نیز مقاوم هستند.
داروی کوکسی فیت ال، داروی گیاهی تشکیل شده از عصاره جفت بلوط، سیر و درمنه است که در درمان عفونت ترکومونیازیس کاربرد دارد. مطالعات انجام شده بر روی کوکسی فیت ال نشان داده است که این دارو به دلیل خواص ضد انگلی و ضدمیکروبی می تواند جایگزین آنتی بیوتیک ها در درمان و پیشگیری از تریکومونیازیس شود. داروی کوکسی فیت ال کاملا گیاهی بوده و اثرات جانبی بر پرنده نخواهد داشت.
