استئوآرتریت (Osteoarthritis) در میان سگ ها، به خصوص در سنین بالا و نژادهای بزرگ، یک عارضۀ شایع است. با اینکه برای این بیماری پیش رونده درمانی وجود ندارد، شناسایی این عارضه در مراحل اولیه و مدیریت و کنترل صحیح آن، می تواند کیفیت زندگی سگ را بهبود بخشد.
استئوآرتریت چیست؟
استئوآرتریت که از آن با نام بیماری زوال پیش روندۀ مفاصل (Degenerative Joint Disease) نیز یاد می شود، التهاب پیش روندۀ مفاصل است که به دلیل تحلیل رفتن غضروف ها اتفاق می افتد. در مفصل سالم، غضروف مانند یک بالشتک عمل کرده و به استخوان ها اجزاه می دهد به نرمی و راحتی حرکت کنند. در استئوآرتریت، این بالشتک غضروفی به دلیل افزایش سن، آسیب دیدگی، استرس، و یا بیماری های دیگر، تحلیل رفته و به مرور تخریب می شود. از بین رفتنِ این بالشتک محافظتی، باعث التهاب، درد، کاهش دامنۀ حرکتی و آسیب دیدگی استخوان ها می شود.
با اینکه این عارضه می تواند تمام مفاصل بدن را درگیر کند، معمولا دست و پاها و قسمت پایین ستون فقرات و لگن را تحت تاثیر قرار می دهد.
ریسک فاکتورهای استئوآرتریت در سگ ها
با اینکه تمام سگ ها، به خصوص در سنین بالا، در معرض استئوآرتریت قرار دارند، برخی عوامل وجود دارند که احتمال درگیری سگ با این بیماری را افزایش می دهند. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
- نژادهای بزرگ مانند ژرمن شپرد، لابرادور رتریور، و گلدن رتریور
- چاقی و اضافه وزن
- سن بالا
- استرس مزمن (به دلیل فعالیت های ورزشی و مسابقه)
- آسیب دیدگی (مانند شکستگی استخوان یا پاره شدن رباط)
- دیسپلازی شانه یا لگن
- عفونت هایی که مفاصل را درگیر می کنند (مانند بیماری لایم)
- تغذیۀ نامناسب ساختار بدنی نامناسب
- عوامل ژنتیکی
در صورتی که سگتان در معرض این ریسک فاکتورها قرار دارد، مراجعۀ مرتب به دامپزشک برای ویزیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دامپزشک می تواند نشانه های استئوآرتریت رو به موقع تشخیص داده، و در صورت لزوم با ارائۀ رژیم غذایی و برخی فعالیت ها، از بیماری پیشگیری نماید.
علائم
تشخیص استئوآرتریت در مراحل اولیۀ آن ساده نیست و معمولا علائم آن تا زمانی که بیماری بسیار پیشرفته نشود، مشخص نمی گردند. بسیاری از سگ ها نیز تمایل دارند مشکل و درد خود را پنهان نمایند. در نتیجه، این بسیار اهمیت دارد که سگ های میان سال تا مسن، تحت نظر دامپزشک باشند تا در صورت بروز علائم اولیه، اقدامات و مراقبت های لازم در اسرع وقت انجام گیرند.
این علائم اولیه شامل:
- سفتی، لنگش، و مشکل در بلند شدن و ایستادن
- بی حالی
- خودداری از دویدن، پریدن، و یا بازی
- افزایش وزن
- حساسیت و تغیرات در رفتار
- درد هنگام لمس یا نوازش
- اشکال در ادرار و مدفوع کردن
- تحلیل رفتگی ماهیچه های اطراف دست و پاها و ستون فقرات
تشخیص
دامپزشک با انجام یک معاینۀ کامل، لمس مفاصل و بررسی دامنۀ حرکتی آنها، و در صورت لزوم تصویربرداری با اشعۀ ایکس می تواند نشانگان استئوآرتریت را تشخیص دهد.
درمان
متاسفانه استئوآرتریت یک بیماری پیش رونده است و درمان ندارد. بهترین راهکار، جلوگیری از پیشرفت بیماری با تغذیۀ مناسب، ورزش و فعالیت، و به کارگیری داروهای محافظتی مفاصل می باشد. پس از بروز و تشخیص این عارضه، درمان عمدتا بر محور کنترل درد، کاهش التهاب، بهبود کیفیت زندگی روزمره، و کاهش سرعت پیشرفت بیماری می باشد. درمان استئوآرتریت معمولا چندوجهی است، به این معنا که چندین درمان همزمان به کار گرفته می شوند تا بهترین نتیجه حاصل گردد.
داروها
این داروها معمولا برای بهبود عملکرد، کاهش التهاب، و کاهش پیشرفت آسیب مفاصل تجویز می گردند. گلوکزامین (Glucosamine) و کندروئتین (chondroitin) دوتا از مرسوم ترین مواد موجود در این داروها هستند که هم برای انسان و هم حیوانات به کارگرفته می شوند. عملکرد این داروها کاهش التهاب، کمک به بهودی و همچنین افزایش نگهداشت آب توسط غضروف ها می باشد. به طور کلی این داروها معمولا به عنوان مداخلۀ اولیه مورد استفاده قرار می گیرند و با توجه به اینکه برای استفادۀ طولانی مدت نیز بی ضرر هستند، در طول روند درمان نیز استفاده از آنها ادامه می یابد.
NSAIDها
علاوه بر داروهای مفاصل، داروهای ضددرد و مسکن نیز مورد استفاده قرار می گیرند. مرسوم ترین مسکن مورد استفاده برای استئوآرتریت داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی هستند. این داروها نه تنها درد را تسکین می دهند، بلکه به بهود التهاب در مفاصل نیز کمک می کنند. با یان حال، NSAIDها معمولا عوارض جانبی قابل توجهی نیز دارند که در استفادۀ طولانی، خود را نشان می دهند. این عوارض به خصوص در سگ هایی که در عملکرد کبدی یا کلیوی دچار مشکل هستند، محسوس تر است. دامپزشک معمولا با در نظر گرفتن هر دو جنبۀ مثبت و منفی، داروی مسکن مناسبی را تجویز می نماید.
درمان های دیگر
بسته به شدت عارضه، دامپزشک ممکن است استفاده از روش های درمانی دیگری نیز استفاده نماید؛ از جمله فیزیوتراپی، لیزر، تغیرات رژیم غذایی، و حتی در موارد حاد عمل جراحی برای خارج کردن بخش آسیب دیده.
رژیم غذایی و فعالیت بدنی فاکتورهای مهمی در سلامت سگ ها هستند. در استئوآرتریت، در صورتی که حیوان اضافه وزن داشته باشد، تحمیل بار اضافه بر مفصل آسیب دیده نه تنها دردناک بوده، که می تواند باعث وخامت آسیب دیدگی و افزایش سرعت تخریب غضروف گردد. اضافه وزن ریسک فاکتور مهمی است که سگ ها را در معرض استئوآرتریت و بسیاری از بیماری های دیگر قرار می دهد. دامپزشک می تواند در تهیۀ یک رژیم غذایی سالم و همچنین برنامه ریزی فعالیت بدنی مناسب برای سگ، به شما کمک کند.
محصولات تریوی شرکت ماکیان دام پارس شامل تریو مکس، تریوفلورکس و تریوکوت میان وعده های لذیذ و مقوی ای هستند که برای سگ ها و گربه ها قابل استفاده اند. این محصولات ارزش غذایی بالا داشته و به سلامت دستگاه گوارش، پوست و مو، و همچنین سیستم ایمنی بدن آنها کمک می کنند.
