مواد معدنی که به طور طبیعی در ادرار حضور دارند، می توانند با اتصال به یکدیگر کریستال های کوچکی را تشکیل دهند. با اتصال این کریستال ها به هم سنگ های ادراری (uroliths) تشکیل می شود. این سنگ ها می تواننند در سرتاسر دستگاه ادراری مانند کلیه ها، میزنای، مثانه و میزراه تشکیل شوند. با افزایش میزان رخداد سنگ های ادراری، محققان به دنبال بررسی تاثیر رژیم غذایی بر این واقعه هستند.
منشأ
گربه ها به دلیل داشتن ادرار غلیظ و اسیدی بیشتر مستعد سنگ های ادراری هستند. رایج ترین نوع سنگ های ادراری از استروویت (struvite)، اگزالات کلسیم (calcium oxalate) و اورات (urate) تشکیل می شوند. تشکیل سنگ های ادراری ممکن است به علت عدم تعادل در مواد معدنی و یا مواد شیمیایی دیگری در ادرار باشد که در شرایط طیبیعی از ایجاد سنگ جلوگیری می کنند. همچنین محیط دستگاه ادراری نیز ممکن است در تشکیل سنگ ها نقش داشته باشد. تمامی این شرایط متأثر از عفونت های دستگاه ادراری، رژیم غذایی، وضعیت گوارشی، میزان ادرار، دفعات ادرار، داروها و ژنتیک می باشند.
علائم بالینی
در صورت کوچک بودن سنگ های ادراری ممکن است گربه علائم خاصی نداشته باشد، در صورتی که سنگ های بزرگتر در قسمت تحتانی دستگاه ادراری باعث نمود علائم زیر می شوند:
- اختلال در ادرار
- خون در ادرار (hematuria)
- زور زدن هنگام ادرار
- درد هنگام ادرار کردن
همچنین سنگ های کلیه (که در گربه ها نادر است)، معمولا علامتی ندارند مگر اینکه کلیه ها ملتهب شوند و یا سنگ ها وارد میزنای شوند. اگر میزنای توسط سنگ های ادراری مسدود شود، باعث ایجاد استفراغ، افسردگی و یا درد در ناحیه شکمی می شود. این درد بخصوص هنگام مسدود شدن ناگهانی و کامل هر دو میزنای بسیار رایج است؛ مایعات با برگشت به کلیه ها باعث بزرگ شدن کلیه ها می شوند. در صورتی که میزنای مسدود شده به موقع تشخیص داده نشود، آسیب کلیه رخ می دهد و در نهایت باعث از بین رفتن کلیه می شود.
تشخیص
دامپزشکان با ملامسه ناحیه شکمی می توانند وجود سنگ های مثانه را تشخیص دهند. سنگ های موجود در میزراه از طریق معاینه رکتال می توانند یافت شوند. همچنین می توان برای تشخیص دقیق از رادیوگرافی و سونوگرافی استفاده کرد.
پیشگیری و درمان
نحوه مقابله با سنگ های ادراری و پیشگیری از تشکیل مجدد آن ها، بسته به ماهیت و موقعیت سنگ ها متفاوت است. اقدامات می تواند شامل جراحی، رژیم غذایی مخصوص دستگاه ادراری (urinary)، سنگ شکنی (lithotripsy) و انواع داروها باشد. پس از برداشت سنگ ها باید آن ها را جهت تعیین ماهیتشان به آزمایشگاه فرستاد تا در صورت نیاز داروهای مشخصی برای پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ ها تجویز شود. گربه هایی که تحت درمان سنگ های ادراری هستند، باید در دوره های مشخصی جهت چکاپ و معاینه به دامپزشک مراجه کنند. پیشگیری و از بین بردن انواع عفونت های دستگاه ادراری و استفاده میزان کافی آب آشامیدنی امری بسیار ضروری می باشد.
همچنین استفاده از داروی صد در صد گیاهی لاوارن (Lavar Ren) فرموله شده بر پایه عصاره گیاه گزنه، جهت پیشگیری از تشکیل کریستال و سنگ های ادراری و کمک به دفع آن ها پیشنهاد می شود. لاوارن به پیشگیری و بهبود عفونت های دستگاه ادراری (UTI) کمک کرده و از تشکیل سنگ های ادراری جلوگیری می کند.
