ممکن در پی حیوان آزاری، تصادفات، سقوط از ارتفاعات، لگد شدن، تکان شدید و اتفاقاتی مانند این ها، سر سگ شما صدمه ببیند. این وضعیت همیشه نیازمند رسیدگی جدی و مراجعه اورژانسی به دامپزشک است.
در ادامه شما را با خطرات، علائم و عواقب مختلف ضربه خوردن سر سگ آشنا میکنیم.
آیا ضربه خوردن سر سگ، باعث آسیب مغزی میشود؟
لزوما این طور نیست که هر ضربه ای به سر سگ وارد شود، نگران کننده باشد. سگ ها هم مثل ما جمجمه دارند. جمجمه با بافت استخوانی و محکم خود جلوی انتقال ضربه به مغز را میگیرد. اما گاهی ضربه آنقدر شدید است که ضربه مغزی و/یا آسیب مغزی تروماتیک (TBI) اتفاق می افتد.
آسیب مغزی تروماتیک (TBI) چیست؟
فرقی نمیکند، چه در سگ و چه در انسان اگر آسیب وارده به سر به اندازه ای شدید مغز آسیب ببیند، آسیب مغزی تروماتیک یا TBI اتفاق افتاده است.
آسیب مغزی تروماتیک (TBI) چه فرقی با ضربه مغزی دارد؟
در واقع ضربه مغزی، شکل خفیف آسیب مغزی تروماتیک است و زمانی اتفاق می افتد که سر سگ با شدت و سرعت خیلی زیاد به جلو یا عقب پرتاب شود، طوری که مغز با جمجمه برخورد کند و آسیب ببیند.
اما آسیب مغزی تروماتیک شدید تر است و طیف وسیع تری از صدمات مغزی را شامل می شود منتها دامپزشکان از این دو اصطلاح به جای هم و به صورت هم معنی استفاده میکنند.
ضربه خوردن سر سگ در چه گروهی خطرناک تر است؟
آسیب مغزی می تواند در هر گروه سنی و یا نژادی رخ دهد. اما معمولاً حیوانات خانگی که تمام وقت خود را در منزل و کنار ما هستند بسیار کمتر از حیوانات خارج از منزل در معرض آسیب های سر و مغز هستند.
هرچه حیوان کوچکتر و ضربه وارد شدیدتر باشد، وضعیت خطرناک تر است.
- خوشبختانه یکی از مزیت هایی که سگ ها نسبت به انسان دارند این است که جمجمه نسبتاً ضخیم تری دارند و بنابراین کمی هم در برابر ضربات وارده به سیرشان مقاوم ترند. با این حال، اگر ضربه وارده بسیار شدید باشد، می تواند به راحتی بر اثر محافظتی جمجمه حیوانات غلبه کند.
ضربه خوردن سر سگ چه عواقبی دارد؟
در پی ضربه خوردن سر سگ، در ابتدا آسیب اولیه و بعد از آن آسیب ثانویه رخ میدهد. آسیب های ثانویه از عوارض صدمات اولیه هستند.
-
آسیب اولیه
آسیب های اولیه آن دسته از صدمات هستند که تقریباً بلافاصله پس از ضربه خوردن سر سگ ایجاد می شوند:
افزایش فشار داخل جمجه
هر کجا از بدن که صدمه ببیند، روند التهاب به سرعت آغاز میشود. مغز هم از این قاعده مستثنی نیست. بعد از ضربه خوردن سر سگ و شروع روند التهاب و تورم، بدن به عنوان یک پاسخ دفاعی سعی میکند جریان خون را به سمت سر کم کند. برای این کار عروق خونرسان را منقبض میکند. فشرده شدن رگ های خونی باعث ایجاد فشار در داخل و اطراف مغز می شود.
ایجاد شدن لخته در مغز
در پی آسیب دیدن رگ های خونی خون در سر جمع میشود و احتمال ایجاد لخته بالا میرود. لخته ها میتوانند جریان خون درون رگ را قطع کنند.
شکستگی ها
اگر ضربه آنقدر شدید بوده باشد که شکستگی جمجمه بدهد، وضعیت بدتر میشود. ممکن است در این مورد احتمالاً مداخله جراحی نیاز است.
-
آسیب ثانویه
آسیب ثانویه مغز سگ بلافاصله پس از آسیب اولیه رخ می دهد و بر فرآیند یا متابولیسم کل بدن تاثیر می گذارد.
اختلال در عملکرد کل بدن
از آنجایی که مغز اصلی ترین ارگان بدن است و عملکرد تمام بدن به آن بستگی دارد، آسیب مغزی هم منتج به آسیب گسترده و عمومی میشود.
افزایش فشار، تورم جمجمه و مرگ
جریان خون ضعیف مغز موجب عدم هوشیاری و خونریزی باعث تورم و فشار درون جمجمه میشود.افزایش فشار داخل جمجمه و تورم مغز از علل اصلی مرگ ناشی از TBI در سگ ها و گربه ها هستند.
نشانه های آسیب مغزی چیست؟
علائم معمول آسیب مغزی در سگ شامل موارد زیر است:
- تغییر هوشیاری
- تشنج
- خونریزی در چشم
- خونریزی از بینی یا گوش
- شواهدی مبنی بر وارد آمدن ضربه به سر و یا سایر نقاط بدن (شکستگی، پارگی و کبودی)
- تغییر عملکرد کلی سیستم عصبی
- تب یا دمای بسیار پایین بدن
- کند شدن ضربان قلب
- واکنش غیر معقول مردمک چشم نسبت به نور
- تورم کنترل نشده مغز
- خونریزی داخل جمجمه
- مشکل در غذا خوردن
- چرخش سر یا کج شدن آن به یک سمت
- حرکت سریع یا غیر طبیعی چشم
- تفاوت در اندازه مردمک ها
- برگشتن سر به سمت بالا
و
- خشک شدن قرنیه به دلیل کاهش پلک زدن
پاسخ به یک سوال متداول: “اگه سگم دچار ضربه مغزی شد، خوب میشه؟”
همه چیز به شدت و محل آسیب بستگی دارد. اگر ضربه وارده به سر سگ شما شدید نبوده، جای نگرانی نیست. معمولاً سگ هایی که طی یک روز اول پس از آسیب زنده می مانند، با درمان و نظارت مداوم شانس بالایی برای بهبودی خواهند داشت.
بسته به محل و میزان آسیب مغزی، حیوان ممکن است به طور کامل بهبود یابد یا با درجات مختلفی از تغییرات عملکرد ذهنی یا حرکتی همچنان باقی بماند. یکی از عوارض TBI صرع و تشنج های مکرر است که معمولاً با دارو مدیریت میشود.
درمان ضربه مغزی سگ چیست؟
درمان ضربه مغزی سگ عمدتاً شامل مراقبت‌های حمایتی است. بسته به وضعیت حیوان شما و نیازهای مراقبتی او دامپزشک ممکن است توصیه کند حیوان را بستری کنید تا در بیمارستان با نظارت مستمر، دارو درمانی، مدیریت زخم و بررسی مداوم آزمایش خون و تصاویر تشخیصی وضعیت را به حالت پایه و سلامت نزدیک کنیم.
اگر سر سگمان آسیب دید، چه کار کنیم؟
گاهی بدون اینکه شما شاهد حادثه باشید و بدانید چه اتفاقی افتاده است، علائم بروز میکند. در این مواقع بی درنگ به دامپزشک معتمد خود مراجعه کنید، به سوالاتش با دقت پاسخ دهید و توصیه هایش را عملی کنید. ممکن است دامپزشک شما بعد از معاینات عصبی تخصصی و تثبیت کردن وضع حیوان، دستور دهد رادیوگرافی، آزمایش خون و ادرار، پایش نوار قلب، ام آر آی، سی تی و اندازه گیری فشار خون نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
اگر در اثر ضربه سایر نقاط بدن حیوان دچار آسیب و شکستگی شده باشد، دامپزشک آن را هم مورد بررسی قرار میدهد.
