ریزش پر پرندگان زینتی می‌تواند طبیعی یا نشانه‌ی بیماری باشد. در این مقاله، دلایل ریزش پر طوطی، قناری، مرغ عشق و دیگر پرندگان را بررسی کرده و راهکارهای درمان و پیشگیری را آموزش می‌دهیم.
ریزش پر در پرندگان زینتی؛ از دلایل طبیعی تا بیماری‌ها
ریزش پر در پرندگان زینتی یکی از مشکلاتی است که هر نگهدارنده‌ای دیر یا زود با آن روبه‌رو میشود. مشاهده‌ی پرهای ریخته در کف قفس ممکن است نگرانتان کند، اما لازم است بدانید که همیشه این موضوع نشانه‌ی بیماری نیست. در ادامه، تمام دلایل ریزش پر پرندگان زینتی را بررسی می‌کنیم؛ از پرریزی طبیعی گرفته تا مشکلات تغذیه‌ای، استرس و بیماری‌ها.
پرریزی طبیعی یا مولت (Molt)
یکی از رایج‌ترین و طبیعی‌ترین دلایل ریزش پر در پرندگان، دوره‌ی پرریزی فصلی است. در این زمان، پرنده پرهای قدیمی خود را از دست میدهد تا پرهای تازه و براق رشد کنند.
پرریزی معمولاً در پایان تابستان یا اوایل پاییز اتفاق می‌افتد و بین ۶ تا ۸ هفته طول می‌کشد.
نشانه‌های پرریزی طبیعی
پرریزی تدریجی و یکنواخت، اشتها و فعالیت طبیعی، رشد پرهای کوتاه جدید (پرهای سوزنی) از دسته مهمترین نشانه ها میباشند.
در این زمان باید تغذیه‌ی پرنده را غنی‌تر کنید و از مکمل‌های ویتامینی مخصوص پرریزی استفاده نمایید.
تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی
کمبود مواد مغذی یکی از مهمترین دلایل ریزش پر غیرطبیعی در طوطی و قناری است.
پرها از پروتئین ساخته شده‌اند و برای رشد سالم آن‌ها، بدن پرنده به ویتامین‌ها و مواد معدنی متعددی نیاز دارد.
مواد ضروری برای سلامت پرها
- پروتئین باکیفیت: تخم‌مرغ آب‌پز، حبوبات پخته، ارزن و سویا
- ویتامین A: برای سلامت پوست و فولیکول پرها (در هویج و سبزیجات برگ‌دار)
- کلسیم و ویتامین D3: برای رشد پر و استخوان (نور مستقیم خورشید یا لامپ UVB)
- روی (Zinc): جلوگیری از شکنندگی پرها
اگر پرنده فقط با دانه‌ی خشک تغذیه شود، به‌مرور زمان دچار شکنندگی و ریزش پر میشود.
استرس و شرایط محیطی نامناسب
استرس یکی از مهمترین عوامل ریزش پر و کندن پر توسط خود پرنده (Feather Plucking) است.
پرندگان زینتی به محیط اطراف خود بسیار حساس‌اند. تغییرات ناگهانی، صداهای بلند یا کمبود خواب می‌تواند باعث اضطراب و پرریزی شود.
دلایل شایع استرس در پرندگان زینتی
تغییر مکان یا صاحب، نور زیاد یا کم‌خوابی (باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب شبانه در تاریکی داشته باشند)، تنهایی یا نبود جفت، نداشتن اسباب‌بازی و تحریک ذهنی از دلایل اصلی استرس میباشند.
راه‌حل:
ایجاد محیطی آرام، تنظیم برنامه‌ی نور و خواب، استفاده از اسباب‌بازی و ارتباط روزانه با پرنده. .استفاده از داروهای گیاهی در جهت کاهش استرس پرندگان.به این منظور صاحبان پرندگان می توانند از قطره آرامبخش نوروکالم(Neurocalm) استفاده کنند. ترکیبات موثر موجود در نوروکالم متشکل از عصاره طبیعی گیاهانی مثل سنبل الطیب و بادرنجبویه بوده وبه نحوی فرموله شده که اجزا مختلف آن اثرات درمانی یکدیگر را تشدید و تقویت می کنند. این گیاهان به طور طبیعی روی سیستم عصبی تاثیر گذاشته و باعث آرامش و بهبود بی قراری می شوند. امروزه نیز این گیاهان در بهبود اضطراب، فشار های عصبی و استرس مورد استفاده قرار میگیرند.
برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی ضد استرس طوطی نوروکالم کلیک کنید.
برای خرید داروی آرام بخش پرندگان زینتی نوروکالم اینجا را کلیک کنید.
آلودگی انگلی و بیماری‌های پوستی
یکی از دلایل جدی ریزش پر در قناری و مرغ عشق، آلودگی به انگل‌های خارجی مانند شپش و جرب. در سیستم های پرورش پرندگان زینتی بحث کنترل آلودگی انگلی از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این امر میتوان از محصول کاملا گیاهی مایتوفید پلاس (Mito fade plus) استفاده نمود. داروی مایتوفید پلاس یک داروی کاملاً گیاهی با اثربخشی بالاست. یکی از مهم ترین مزیت های این دارو آن است که هیچ تداخل یا عارضه ای درجمعبت پرندگان ایجاد نمیکند وبرخلاف ترکیبات شیمیایی مقاومت دارویی ایجاد نمیکند. بر خلاف برخی روش های مقابله که نیازمند تخلیه سالن هاست، در زمان استفاده از مایتوفید پلاس نیازی به انجام این کار نیست. ترکیباتی که در فرمولاسیون این دارو استفاده شده به نحوی است که خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و تقویت کننده ایمنی هم دارد. بنابراین ضمن دور کردن حشرات و جرب قرمز باعث التیام زخم ها و آسیب های ناشی از خونخواری انگل هم میشود و از طرفی ایمنی پرنده را هم ارتقاء میدهد.در مایتوفید پلاس عصاره گیاه آویشن، عصاره بابونه، اکالیپتوس و سیر استفاده شده است.
بیماری (PBFD) بیماری منقار و پر طوطی‌ها
یک ویروس خطرناک است که موجب ریزش شدید پر، تغییر شکل منقار و ضعف سیستم ایمنی میشود.
درمان خاصی ندارد و پرنده آلوده باید قرنطینه شود.
پولی‌اوما ویروس (Polyomavirus)
در جوجه‌طوطی‌ها باعث رشد ناقص یا بی‌نظمی در پرها میشود.
پیشگیری با رعایت بهداشت و واکسیناسیون ممکن است.
شرایط محیطی و بهداشت
پرندگان در محیط‌های آلوده، کم‌نور یا با تهویه ضعیف بیشتر دچار ریزش پر می‌شوند.
شرایط ایده‌آل نگهداری
- دما: ۲۴ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد
- رطوبت: ۵۰ تا ۶۰ درصد
- نور طبیعی یا لامپ UVB مخصوص پرندگان
- حمام منظم با آب ولرم برای تمیز نگه‌داشتن پرها
دود سیگار، اسپری‌های شیمیایی و بخورهای معطر می‌توانند به پرها و دستگاه تنفسی پرنده آسیب بزنند.
مشکلات هورمونی و متابولیک
افزایش هورمون‌های جنسی در فصل جفت‌گیری یا بیماری‌های کبدی می‌تواند رشد پرها را مختل کند.
پرندگان چاق و آن‌هایی که در تمام سال در نور ثابت نگهداری می‌شوند، بیشتر در معرض این نوع ریزش قرار دارند.
تشخیص قطعی فقط با آزمایش خون و معاینه دامپزشکی ممکن است.
چگونه علت ریزش پر پرنده خود را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص درست باید عوامل مختلف را بررسی کنید:
- زمان و الگوی ریزش را یادداشت کنید (فصلی یا ناگهانی).
- تغذیه را ارزیابی کنید.
- وجود خارش یا بی‌قراری را بررسی کنید.
- شرایط محیط و تهویه را کنترل کنید.
- در صورت تداوم، پرنده را نزد دامپزشک پرندگان زینتی ببرید.
جمع‌بندی
ریزش پر همیشه خطرناک نیست
ریزش پر پرندگان زینتی می‌تواند نشانه‌ی پرریزی طبیعی، کمبود مواد مغذی، استرس، آلودگی انگلی یا بیماری باشد.
با تغذیه‌ی متعادل، محیط آرام و بهداشت مناسب می‌توانید از بیشتر موارد پیشگیری کنید.
اگر ریزش پر شدید، موضعی یا همراه با بی‌حالی بود، حتماً با دامپزشک مشورت کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
