راه های تشخیص و درمان بیماری لکه سفید میگو (WSD)  

از آن جا که میگو موجودی بسیار حساس است، بیماری های آن همواره باعث وارد شدن خسارات اقتصادی زیادی به جامعه پرورش دهندگان و سایر حلقه های مرتبط با صنعت پرورش میگو میشود. در بین عوامل بیماریزا، ویروس بیماری لکه سفید میگو (WSD) یا white spot disease، مهم ترین عامل مرگ و میر و تلفات در میگوهای پرورشی است. این بیماری بسیار مسری و یکی از بیست بیماری ویروسی میگوها است.

عامل ایجاد کننده بیماری لکه سفید میگو چیست؟

عامل ایجاد بیماری لکه سفید میگو (WSD)، ویروسی به همین اسم است. اولین گزارش از شیوع ویروس لکه سفید در سال ۱۹۹۳ در ژاپن به ثبت رسید اما احتمال داده میشود این بیماری در بین سالهای ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲ هم در تایوان و چین رخ داده بود. بعد از این، کمیته بین المللی طبقه بندی ویروسها، عامل بیماری لکه سفید میگو را در یک جنس جدید بنام ویسپوویروس و در خانواده نیماویریده قرار داد. ویروس بیماری لکه سفید میگو، ویروسی بزرگ، میله ای تا بیضی شکل، با DNA دو رشته ای، پوشش سه لایه و یک زائده دم مانند منحصر به فرد است.

آیا بیماری لکه سفید میگو در ایران هم وجود دارد؟

بله! بیماری لکه سفید میگو برای اولین بار در سال ۱۳۸۱ و در یکی از مجتمع های پرورش میگوی آبادان بروز کرد و باعث خسارات شدیدی در صنعت پرورش میگوی منطقه شد. در سالهای بعدی بیماری لکه سفید میگو در استان بوشهر، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و گلستان نیز گزارش شد. متاسفانه در حال حاضر، بیماری در کشور به صورت بومی در آمده است.

چه میگوهایی به بیماری لکه سفید حساس ترند؟

خانواده پنائیده گروهی از سخت پوستان دریایی است که اغلب با اسم میگوهای پنائید شناخته می شوند. در خانواده پنائیده گونه های بسیار مهم اقتصادی مانند میگوی ببری، میگوی پای سفید، میگوی سفید اقیانوس اطلس و میگوی هندی وجود دارند که از نظر تجاری خیلی مهمند. دست بر قضا، همین گروه هم، حساس ترین گونه ها را به بیماری لکه سفید میگو (WSD) دارد.

حساس ترین میگوها نسبت به بیماری لکه سفید میگو (WSD) عبارتند از:

• میگو ببری سیاه و سفید  (Penaeus monodon)

• میگو ببری سبز (Penaeus semisulcatus)

• میگو سفید چینی  (Penaeus chinensis)

• میگو موزی حوزه خلیج فارس (Penaeus merguiensis)

• میگو موزی هند (Penaeus indicus)

• میگو سفید اقیانوس آرام  (Penaeus vannamei)

• میگو آبی (Penaeus stylirostris)

از کجا بفهمیم میگو به بیماری لکه سفید مبتلا شده است؟

شیوع بیماری بیماری لکه سفید میگو (WSD) می تواند در هر مرحله از رشد اتفاق افتد و اینطور نیست که اگر میگوهای پرورشی شما به سن خاصی برسند، ایمن شوند. حدود ۳ تا ۱۰ روز بعد از ورود ویروس به استخر، به سرعت با تلفات سنگینی مواجه میشویم. بنابراین اولین زنگ هشدار در مورد ابتلای میگوها به بیماری لکه سفید افزایش ناگهانی و شدید تعداد میگوهای بدحال و مرده است. 

علائم دیگر عبارتند از:

•  کاهش شدید مصرف غذای روزانه
•  سستی و بی‌حالی میگوها
• لاغر شدن و از دست رفتن وزن میگوها
•  قرمز شدن رنگ بدن
•  تجمع میگوهای بیمار در کناره استخر
•  ایجاد ‌پلاک‌های سفید رنگ روی بدن قرمز شده‌ی میگو

علت به وجود آمدن لکه های سفید چیست؟

لکه های سفید به دلیل عدم جذب نمک های کلسیم و رسوب آن بر اپیدرم کوتیکول بدن ماهی است. لکه های سفید ابتدا در بندهای ۵ تا ۶ بدن ظاهر شده و در مراحل پیشرفته بیماری، با ضخامت نیم تا دو میلیمتر کل بدن میگو را فرا میگیرند.

راه های انتقال بیماری

ویروس لکه سفید میگو از سه راه مختلف به استخر میگوهای شما منتقل میشود:

• ناقلین بیولوژیک

خرچنگ ها، میگوهای وحشی و سایر سخت پوستان می‌توانند به صورت بیولوژیکی بیماری لکه سفید میگو را منتقل کنند.

• ناقلین غیر بیولوژیک 

پرنده، سگ، حشره، تمام موجودات شکارچی و انسان، ناقلین غیر بیولوژیک بیماری لکه سفید میگو هستند. یعنی اگرچه خوشان با این ویروس آلوده نمی شوند اما می توانند به صورت مکانیکی ویروس را به استخر و میگوها انتقال دهند.

• ناقلین غیر زنده 

آب ورودی به استخرها، ابزار مزرعه، ماشین، کفش، لباس، تور وهر ابزار دیگری اگر به ویروس آلوده باشد میتواند به صورت بالقوه از منابع آلودگی میگوها به شمار رود.

پیشگیری از بروز بیماری لکه سفید میگو

به منظور پیشگیری از بیماری لکه سفید میگو لازم است این موارد مورد توجه قرار گیرد:

• پیش لاروهای عاری از بیماری و قوی انتخاب کنید.
• توسط فیلترهای مناسب آب ورودی به استخر، از ورود سخت پوستان وحشی مثل خرچنگ به استخر جلوگیری کنید.

• در صورت بروز آلودگی در یک استخر از کارگر و وسایل مشترک برای سایر استخرها استفاده نکنید. 
• با استفاده از شیوه های مناسب از انتقال ویروس توسط پرندگان و سایر موجودات جلوگیری به عمل بیاورید.

علی رغم اعمال مدیریتهای بهداشتی کامل، برخی از فشارهای محیطی مثل استرس انتقال لاروهای میگو از هچری به مزرعه اجتناب ناپذیر می باشد. سین بیوتیک ها و محرکهای سیستم ایمنی می توانند نقش مهمی در جلوگیری از روز عوارض استرس داشته باشند.

میگوها مانند سایر بی مهرگان به منظور دفاع و مقابله در برابر یک عفونت، کاملا به سیستم ایمنی غیر اختصاصی خود وابسته هستند و فاقد حافظه ایمونولوژیکی هستند. بکارگیری سین بیوتیک ها در آبزی پروری به منظور کنترل باکتری های بیماری زا، بهبود شاخص های رشد، تعدیل سیستم ایمنی و آنزیم های گوارشی میزبان، بهبود کیفیت آب و درنهایت کاهش مصرف آنتی بیوتیک‌ها و پیشگیری از اپیدمی های ناگهانی بیماریها  حائز اهمیت است.

برای اطلاعات بیشتر سین بیوتیک MLC اینجا کلیک کنید.

برای خرید سین بیوتیک MLC اینجا کلیک کنید.

آیا بیماری لکه سفید میگو درمان دارد؟

تاکنون هیچ درمان موفقی برای غلبه بر بیماری لکه سفید میگو، نداشتیم. بنابراین باید نهایت تلاش خود را در کنترل و پیشگیری از بیماری به عمل بیاوریم. 

البته در برخی کشورها آزمایشات موفقیت آمیزی بر تاثیر افزودن عصاره گیاهان داروئی و مواد محرک ایمنی به غذای میگو، انجام شده است اما به صورت محصولات تجاری در دسترس قرار نگرفته اند.