انگل ژیروداکتیلوس از شاخه کرم‌های پهن مونوژن(تک میزبانه) و از جمله انگل های تخصصی پوست ماهی‌های پرورشی و آزاد آب‌های شیرین و شور محسوب میشود که می‌تواند سبب ایجاد بیماری و خسارات اقتصادی قابل توجهی گردد.
انگل ژیروداکتیلوس در بین ماهی‌های زینتی نیز بسیار شایع است.
سیکل زندگی انگل ژیروداکتیلوس
سیکل زندگی انگل پوستی ژیروداکتیلوس مستقیم است. به این صورت که مراحل تخم، استراحت، انتقال یا میزبان های واسط وجود ندارند. انگل ژیروداکتیلوس زنده زا است یعنی نوزادهای انگل به صورت زنده از انگل بالغ متولد می شوند. اندازه انگل حداکثر به یک میلیمتر می رسد با چشم غیر مسلح نیز دیده می شود.
انگل پوستی ژیروداکتیلوس در کجای بدن ماهی یافت میشود؟
انگل پوستی ژیروداکتیلوس روی پوست و باله ماهیان و به ندرت در آبشش آنها مشاهده شده است.
نحوه بیماریزایی انگل پوستی ژیروداکتیلوس ماهی
انگل ژیروداکتیلوس برای حرکت کردن خود را به شکل حلقه در می آورد و با قلاب های فرو رونده ای که در انتهای قدامی انگل قرار گرفته اند، خود را بر روی پوست یا آبشش‌ها تثبیت میکند. سپس با ترشح آنزیم های پروتئولیتیک(آنزیم حل کننده پروتئین) عمل مکش را انجام می دهد و با تغذیه از سلول های پوست ماهی موجب ایجاد زخم های کوچک عمیق می شود. این زخمها ماهی را نسبت به عفونت های ثانویه مستعد می کند.
قلاب انگل ژیروداکتیلوس آنقدر محکم به بدن ماهی می چسبد که حتی پس از مرگ نیز از بدن ماهی جدا نمیشود.
علایم بالینی انگل پوستی ژیروداکتیلوس
معمولاً در ماهی هایی با یک یا چند ده انگل، هیچ علایم بالینی ای وجود ندارد مگر اینکه ماهی کوچک یا جوان باشد. انگل غالبا بر روی قسمت های پشتی و خلفی ماهی می چسبد. از آنجایی که این کرم ها به طور مستقیم از یک ماهی به ماهی دیگر انتقال می یابند مرگ و میر بستگی زیادی به تراکم ماهی ها دارد.
به طور کلی علائم بالینی انگل پوستی ژیروداکتیلوس عبارتند از:
- تحریک شدید پوست
- تولید زیاد موکوس خاکستری رنگ
- بی حالی و بی اشتهایی
- پوسیدگی و رشته رشته شدن باله ها
- زخم شدن پوست و افتادن فلس ماهی
تغییرات رفتاری مشاهده شده در درگیری با انگل پوستی ژیروداکتیلوس
- فلشینگ (ماهی ها پوست خود را بر روی بستر یا دیوار استخر می خارانند)
- ماهی آلوده ناراحتی خود را به صورت حرکت غیر عادی با تغییر جهت از یک پهلو به پهلوی دیگر بروز می دهد.
- ماهی معمولا در مسیر جریان های آرام آب و بی حرکت قرار می گیرد.
- در صورت عفونت شدید، آبشش آلوده شده و تنفس ماهی به سختی صورت می گیرد.
پیشگیری از آلودگی به انگل پوستی ژیروداکتیلوس
- قرنطینه ماهیان تازه وارد
- رعایت اصول بهداشتی
- کم کردن تراکم ماهی ها
- کاهش استرس
- کاهش مواد آلی آب (بقایای اضافی غذا و لاشه ماهیان مرده)
- ضد عفونی تخم ها و لارو ها با ترکیبات یدوفور
- ضدعفونی تجهیزات (مانند توری ماهی)
درمان انگل پوستی ژیروداکتیلوس
- محلول فرمالین با غلظت ۱:۴۰۰۰ (۲۵۰ پی پی ام) به مدت یک ساعت به روش حمام
- استفاده از داروی کوکسی فیت در خوراک آبزیان
- غوطه وری در محلول ۵ درصدی از نمک معمولی
