جرب گوش یکی از بیماری‌های شایع در میان گربه‌هاست که توسط انگل‌های خارجی ایجاد می‌شود. عامل اصلی این مشکل، مایتی به نام Otodectes cynotis است که در دستهٔ آکارین‌ها (Acarina) یعنی همان گروهی که شامل کنه‌ها و برخی جرب‌های پوستی هم میشوند، قرار دارد. این انگل‌ها بسیار ریز و میکروسکوپی‌اند و با چشم غیرمسلح معمولاً دیده نمی‌شوند. جرب‌ها انواع مختلفی دارند؛ برخی در سطح پوست بدن گربه زندگی کرده و باعث خارش و ریزش مو میشوند (مثل جرب دمودکس یا سارکوپتس)، اما نوعی که گوش را درگیر می‌کند، مخصوص مجرای گوش خارجی است و بیشتر با ترشحات سیاه‌رنگ و خارش شدید شناخته می‌شود. باید بدانید که جرب گوش یکی از انگل‌های سطحی و خارجی است و با کک یا شپش تفاوت دارد، هرچند همه در گروه انگل‌های بیرونی (Ectoparasites) دسته‌بندی میشوند.
این انگل در فضای گوش گربه‌ها تخم‌گذاری کرده و از سلول‌های مرده، موم و ترشحات گوش تغذیه می‌کند. اگرچه بیماری تهدیدکنندهٔ حیات نیست، اما در صورت درمان نشدن می‌تواند باعث التهاب شدید، پارگی پردهٔ گوش، عفونت‌های ثانویه و حتی آسیب دائمی به شنوایی شود.
علت جرب گوش در گربه‌ها
مهم‌ترین علت، ابتلا به انگل Otodectes cynotis است که به‌راحتی از طریق تماس مستقیم بین حیوانات منتقل می‌شود. گربه‌هایی که آزادانه بیرون می‌روند یا در پناهگاه‌ها و محیط‌های شلوغ زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر هستند. این انگل‌ها می‌توانند از یک گربه به گربه دیگر یا حتی به سگ‌ها سرایت کنند. چرخهٔ زندگی آن‌ها حدود سه هفته طول می‌کشد و همین موضوع باعث می‌شود اگر درمان ناقص باشد، عفونت دوباره برگردد.
علائم جرب در گربه
بسته به شدت درگیری در کیس های مختلف آلودگی به جرب می تواند علائم خفیف تا شدید را ایجاد کند.و لزوما همه علائم در یک کیس ممکن است دیده نشود.گربه هایی که درگیر جرب گوش میشوند ممکن علائم زیر را نشان دهند:
- خارش و خاراندن مداوم گوش
- تکان دادن مکرر سر
- سیاهی داخل گوش گربه
- قرمزی و التهاب داخل گوش
- ریزش مو و زخم اطراف گوش به دلیل خاراندن
- بوی ناخوشایند در موارد عفونت ثانویه
- بی‌قراری و کاهش اشتها در مراحل شدید
این علائم می‌توانند با عفونت‌های گوش ناشی از قارچ یا باکتری شباهت داشته باشند، بنابراین تشخیص دامپزشکی بسیار مهم است.
روش‌های تشخیص
دامپزشک برای تشخیص ابتدا گوش را با اتوسکوپ بررسی می‌کند. سپس با سواب پنبه‌ای کمی از ترشحات گوش برمی‌دارد و زیر میکروسکوپ قرار می‌دهد. مشاهدهٔ مستقیم جرب ها یا تخم‌هایشان تشخیص قطعی را تأیید می‌کند. در برخی موارد، اگر مایت دیده نشود ولی علائم قوی باشد، دامپزشک درمان تجربی را شروع می‌کند.
درمان جرب گربه خیابانی
تمیز کردن گوش: گام اول پاک‌سازی گوش از ترشحات است. در کلینیک‌های دامپزشکی ایران معمولاً از محلول‌های مخصوص شست‌وشوی گوش استفاده می‌شود.
قطره جرب گوش گربه: برای درمان موضعی میتوان از قطره هایی که توسط دامپزشک تجویز می شود استفاده کرد
پماد برای جرب گوش:همچنین دسته از پماد و داروهای موضعی هستند که برای درمان جرب استفاده میشوند و حتما باید تحت نظر دکتر دامپزشک مصرف شوند.
استفاده از داروهای گیاهی: برای کاهش التهابات پوستی ناشی از جرب می توان از اسپری گیاهی ساناورا (Sanavera) استفاده نمود. ساناورا متشکل از مجموعی از عصاره های خالص گیاهی میباشد که دارای خواص ضد التهابی و آنتی باکتریال است و در درمان و پیشگیری عوارض ناشی از ابتلا به جرب نقش بسیار موثری دارد. ساناورا اسپری صد در صد طبیعی و ترمیم کننده ی انواع زخم ها و التهابات پوستی در حیوانات خانگی و پرندگان زینتی است. ترکیبات موثره اصلی این محصول شامل عصاره های کالاندولا(همیشه بهار)، آلوئه ورا و پروپولیس است. این ترکیبات دارای خواص گسترده ترمیم کنندگی، ضد التهابی، ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و تقویت ایمنی موضعی بوده که مجموعا موجب تسریع روند بهبودی زخم و جلوگیری از ایجاد اسکار می شوند.
اطلاعات بیشتر راجع به اسپری زخم های پوستی ساناورا اینجا راکلیک کنید.
خرید اسپری گیاهی ضدالتهاب پوستی ساناورا اینجا را کلیک کنید.
در موارد خاص، تزریق ایورمکتین ممکن است توسط دامپزشک انجام شود (ولی هرگز نباید خودسرانه مصرف شود).
درمان عفونت ثانویه
اگر گوش چرکی یا متورم باشد، آنتی‌بیوتیک یا داروی ضد قارچ هم تجویز می‌شود.
پیگیری
چون چرخهٔ زندگی مایت حدود سه هفته است، درمان باید تا چند نوبت ادامه پیدا کند و همهٔ حیوانات خانه همزمان درمان شوند.
پیشگیری و مراقبت در خانه
- معاینات دوره‌ای گوش در کلینیک
- استفاده منظم از داروهای ضد انگل خارجی
- شست‌وشوی وسایل خواب و اسباب‌بازی‌های گربه
- درمان همزمان همهٔ حیوانات خانگی
- جلوگیری از تماس نزدیک با گربه‌های خیابانی یا بیمار
نکات مهم برای گربه‌داران
در ایران بسیاری از گربه‌ها بیرون از خانه رفت‌وآمد دارند یا در تماس با گربه‌های خیابانی هستند. این موضوع احتمال انتقال جرب گوش را چند برابر می‌کند. توصیه می‌شود:
- هر بار بعد از ورود گربه از بیرون، گوش‌هایش را بررسی کنید.
- در صورت مشاهدهٔ خارش شدید یا ترشحات غیرطبیعی، سریعاً به دامپزشک مراجعه کنید.
- از داروهای خانگی مثل روغن زیتون یا سرکه استفاده نکنید، چون اغلب مؤثر نیستند و حتی ممکن است آسیب بزنند.
انتقال جرب گوش گربه به انسان
نوع جربی که گوش گربه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد (Otodectes cynotis) معمولاً برای انسان خطر ایجاد نمی‌کند.
انتقال به انسان اگر هم رخ بدهد، بسیار نادر است و به صورت یک وضعیت گذرا خواهد بود، نه یک آلودگی جدی یا پایدار.در موارد نادر، ممکن است انسان دچار خارش یا تحریک مختصر شود، اما به‌طور کلی انسان‌ها میزبان پایداری برای این انگل نیستند.
جمع‌بندی
جرب گوش گربه‌ها یک انگل خارجی شایع است که در دستهٔ آکارین‌ها قرار می‌گیرد و عامل اصلی آن Otodectes cynotis است. این انگل مسری است و می‌تواند علاوه بر گربه، سایر حیوانات خانگی را هم آلوده کند. علائم اصلی شامل خارش گوش، ترشحات سیاه و التهاب است. تشخیص به کمک دامپزشک و میکروسکوپ صورت می‌گیرد. درمان شامل تمیز کردن گوش، مصرف داروهای ضد انگل، کنترل عفونت‌های ثانویه و پیشگیری از انتقال مجدد است. با مراقبت منظم و استفاده از داروهای مناسب میتوان این مشکل را به‌طور کامل کنترل کرد و سلامت گوش گربه را حفظ نمود.
