سنگ ادراری در سگ و گربه

اگر شما هم یکی از افرادی هستید که در منزل خود از سگ و یا گربه مراقبت میکنید؛  احتمال دارد با نشانه های درگیری سیستم ادراری آن‌ها مواجه شوید. این درگیری میتواند برای حیوان خانگی شما دردناک و البته خطرآفرین باشد. بنابراین شما به عنوان سرپرست حیوان خود باید این نشانه ها را بشناسید، اقدامات لازم برای پیشگیری از بروز درگیری را بدانید و برای مراجعه به موقع به دامپزشک آماده باشید.

سنگ ادراری چیست؟

سنگ ادراری در حیوانات مثل تمام موجودات دیگر در پی رسوب برخی از املاح معدنی، ایجاد کریستال و بعد از آن تجمع و رشد آن ها به اندازه های ماکروسکوپی ایجاد میشود. ۹۰ تا ۹۸ درصد سنگ ادراری از مواد معدنی تشکیل شده است. این مواد معدنی در سنگ های ادراری مختلف، متفاوت است.

سنگ ادراری چگونه تشکیل میشود؟

معمولا زمانی که مواد معدنی و نمک های موجود در ادرار به حد اشباع برسند و از طرفی هم مواد مهارکننده ی چسبندگی مثل سیترات، پیروفسفات و منیزیوم دچار کمبود بشوند؛ هسته ی اولیه ی سنگ ادراری شکل میگیرد. متاسفانه هنوز مکانیسم دقیق تشکیل سنگ های ادراری در سگ و گربه مشخص نشده است.

به علاوه برخی بیماری های زمینه ای، ویژگی های فردی، وضعیت تغذیه، حجم ادرار، تعداد دفعات دفع و البته ژنتیک در بروز سنگ ادراری موثر است.

 

عوامل موثره بر ایجاد سنگ های ادراری:

ژنتیک و نژاد

بیماری های زمینه ای

ویژگی های فردی

وضعیت تغذیه

حجم ادرار

تعداد دفعات دفع

 

سنگ ادراری در کجا تشکیل میشود؟

سنگ ادراری (Urolithiasis) اصطلاحی کلی است که به تشکیل سنگ در تمام نقاط دستگاه ادراری اشاره دارد. واقعیت این است که سنگ های ادراری میتوانند در هر نقطه ای از دستگاه ادراری مثل کلیه ها (nephroliths/نفرولیت)، مثانه (urocystoliths/اوروسیستولیت)، میزنای ها (ureteroliths/اورِتِرولیت) و میزراه (urethroliths/اورترولیت) قرار داشته باشند.

 

محل قرارگیری سنگ ادراری یکی از عوامل تاثیرگذار در بروز علائم بالینی، میزان درد، درمان پذیری و پیش آگهی بیماری است.

 

انواع سنگ های ادراری

سنگ های ادراری بر اساس مواد معدنی تشکیل دهنده ی آن ها با اسامی مختلفی شناخته میشوند.

• سنگ های استروویت

رایج ترین سنگ ادراری در سگ ها، سنگ های استروویت است. این سنگ بیشتر در جنس ماده و زیر یک سال رخ میدهد. به ویژه نژاد کاکر اسپانیل استعداد ژنتیکی ویژه ای برای ابتلا به این سنگ دارد. متاسفانه در سگ ها این نوع سنگ ها همزمان با عفونت های استافیلوکوکی و درگیری با پروتئوس ها ایجاد میشود. انواع استریل این سنگ در گربه مشاهده شده است.

• سنگ های کلسیم اگزالات

با توجه به تغذیه حیوانات، اخیراً اگزالات کلسیم در ادرار سگ ها افزایش یافته است. بیشتر سگ های مبتلا ۲ تا ۱۰ سال سن دارند.

• سنگ های اورات

این سنگ شایع ترین سنگ ادراری در نژاد محبوب دالمیشن و تمام نژادهاییست که مستعد شانت های پورتوسیستمیک هستند.

• سنگ های سیستئین

معمولا ۹۷% از سیستئین در سگ بازجذب میشود و به ادرار وارد نمیشود. ابتلا به انواع بیماری ممکن است بر درصد این بازجذب اثر بگذارد و باعث دفع سیستئین به ادرار و تشکیل سنگ سیستئینی بشود.

علائم بالینی درگیری با سنگ ادراری

• کریستال های میکروسکوپی معمولا علامت بالینی ایجاد نمیکنند و با جریان ادراری و حداقل خراش مخاطی دفع میشوند.
• سنگ‌های ادراری ماکروسکوپی موجود در دستگاه ادراری تحتانی که با جریان ادرار تداخل می‌کنند و/یا سطح مخاط را تحریک می‌کنند، اغلب منجر به سوزش ادرار، هماچوری (ادرار خونی) و استرنگوریا (درد شدید و تیرکشنده هنگام دفع) می‌شود.
• سنگ های کلیوی (نفرولیت) اغلب بدون علامت هستند مگر اینکه پیلونفریت (عفونت بافت کلیوی) همزمان وجود داشته باشد یا به مجاری ادراری منتقل شوند.
•  انسداد میزنای (مجرای حمل کننده ی ادرار از کلیه به مثانه) ممکن است علائمی از جمله:
  • استفراغ
  • بی حالی
  • درد پهلو و کلیه
  • قرارگیری در حالت دفع و ناتوانی در ادرار کردن
  • ادرار قطره ای
  • ادرار خون آلود

 ایجاد کند.

سگ و گربه دو کلیه و دو میزنای دارند. اگر یکی از میزنای ها با سنگ ادراری مسدود شود تنها علامت بالینی ایی که ما مشاهده میکنیم درد است و همین تشخیص را در سگ و گربه ها دشوار میکند. متاسفانه این عدم تشخیص به موقع میتواند منجر به تجمع ادرار و از دست رفتن عملکرد یکی از کلیه ها بشود.

• درگیری های یک طرفه غالباً به طور تصادفی و طی تصویربرداری شکم یا جراحی شناسایی میشوند.

همچنین سنگ‌های ادراری میتوانند در گربه‌هایی که به نارسایی مزمن کلیه مبتلا هستند باعث بحران اورمیک بشوند.

دقت کنید که از کار افتادن کلیه ها تا زمانی که وضعیت وخیم نشده باشد و دو سوم یا بیشتر از پارانشیم کلیه ها عملکردشان را از دست نداده باشند آشکار نمی شود. بنابراین علائم بالینی ممکن است به جز در موارد زیر دیده نشود:

• هر دو میزنای دچار انسداد شده باشند
• بیماری مزمن کلیوی وجود داشته باشد
• عفونت کلیوی ایجاد شده باشد.

بنابراین به محض مشاهده ی علائم به دامپزشک مراجعه کنید.

 

علائم بالینی تا زمانی که وضعیت وخیم نشده و دو سوم یا بیشتر از عملکرد کلیه ها از کار نیافتاده باشند آشکار نمی شود.

 

عوارض درگیری با سنگ ادراری

نمیتوان به آسانی و با پیچیدن یک نسخه مشترک عوارض درگیری با سنگ ادراری را عنوان کرد. چرا که بروز علائم، عوارض و پیش آگهی درگیری با سنگ های ادرای به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گونه و نژاد

در انتهای همین مقاله، نژادهای مستعد به ابتلای سنگ های ادراری و روش پیشگیری و حمایت از آن آورده شده است.

• سن

معمولا با افزایش سن میزان ابتلا به سنگ ادراری افزایش می یابد.

• میزان فعالیت بدنی

هر چه فعالیت بدنی بیشتر باشد؛ امکان تشکیل سنگ های ادراری کمتر خواهد بود.

• وضعیت ایمنی و سلامت

مادر تمام بیماری های آسیب و ضعف سیستم ایمنی است.

میتوانید برای افزایش و بهبود سطح ایمنی از داروهای مکمل و داروی ایمونوپروپوفیت بهره ببرید.

• رژیم غذایی

رژیم غذایی باید از نظر پروتئین بالانس باشد. در غیر این صورت میتواند منجر به افزایش دفع کلسیم، اگزالات و اوریک اسید بشود. به علاوه جیره غذایی باید از نظر کلسیم و فسفر نیز بالانس باشد چرا که عدم بالانس این دو میتواند منجر به تشکیل سنگ های اگزالات بشود. به علاوه بهتر است میزان نمک سدیم را در غذای حیوان خود کنترل کنید تا سطح کلسیم ادرار افزایش نیابد.

• عفونت های همزمان

عفونت های همزمان دوره ی درمان را بیشتر و طولانی تر خواهند کرد.

• نوع سنگ ایجاد شده

جنس سنگ های مختلف ادراری با هم متفاوت است و در نتیجه میزان شکنندگی و احتمال دفع آن ها نیز متفاوت است.

• محل قرارگیری سنگ

سنگ های مجاری ادراری در حیوان نر بیشتر رخ میدهند و میتوانند عوارضی مانند انسداد و پارگی را به دنبال داشته باشند.

• اندازه ی سنگ

سنگ هایی که اندازه ی بزرگی دارند ممکن است منجر به جراحی شوند.

• مدت زمان درگیری

هرچه زمان بیشتری بگذرد احتمالا لایه های بیشتری از مواد معدنی به سنگ اضافه و بزرگتر خواهند شد. در این صورت دفع آن نییز دشوار تر است.

• وجود یا عدم وجود پارگی در دستگاه ادراری

پارگی مثانه یا مجاری ادراری میتواند از شرایط اورژانس به حساب آید.

 

روش تشخیص سنگ ادراری چیست؟

سنگ های دستگاه ادراری در مراحل مختلف به شیوه های متفاوتی تشخیص داده میشوند. این روش ها شامل موارد زیر است:

• لمس شکم

در بسیای موارد لمس شکم میتواند به تشخیص سنگ مثانه کمک کند در این حالت احتمالا دکتر دامپزشک به شما میگوید که دیواره ی مثانه ضخیم است و سنگ بزرگ قابل لمس یا چندین سنگ درشت را لمس کرده است و بهتر است برای اطلاعات بیشتر تصویربرداری انجام بشود.

سنگ مجاری ادراری با بررسی و لمس رکتوم و یا سوندگذاری تا حدودی قابل تشخیص است.

• مشاهده ی علائم بالینی

معمولا علائم بالینی زمانی بروز میکند که سنگ ادراری مجرا را به صورت کامل و یا نسبی مسدود کرده باشد. پیش تر در همین مقاله علائم بالینی ذکر شده است اما به صورت جامع درگیری های ادراری میتواند باعث بروز علائم زیر بشود:

• • زور زدن هنگام ادرار
  • تغییر رنگ ادرار
  • تغییر در حجم ادرار
  • افزایش یا کاهش مراجعه به محل دفع و عدم موفقیت در تخلیه ادرار
  • وجود خون در ادرار
  • سر و صدا و جیغ زدن در موارد بروز درد
  • لیس زدن ناحیه تناسلی
  • ادرار قطره قطره
  • افزایش اوره و حتی بروز زخم های اورمیک در دهان 
  • عدم دفع ادرار
  • درد شدید به هنگام دفع

• تصویربرداری و سونوگرافی

فقط برخی از سنگ ها در رادیوگرافی معمولی مشاهده میشوند. اگر سنگ از نوع اورات، و گاهاً سیستین باشد احتمالاً باید از سونوگرافی بهره ببرید. دامپزشک شما به صورت دقیق شما را راهنمایی خواهد کرد.

• آنالیز ادرار

اگر دامپزشک به شما دستور آزمایش ادرار داد؛ در انجام آن تعلل نکنید. چرا که نوع کریستال های ادراری گاهی در زیر میکروسکوپ و توسط متخصص کلینیکال پاتولوژی تشخیص داده میشود.

سنگ اداری چگونه درمان میشود؟

همانطور که گفتیم حجم ادرار و تعداد دفعات دفع ادرار در احتمال بروز سنگ ادراری دخیل اند. تصور کنید در یک لوله ی آب انسدادی ایجاد شده؛ قائدتاً هر چه فشار آب پشت انسداد بیشتر باشد به حرکت و رفع آن انسداد کمک خواهد کرد.

در انسدادهای نسبی احتمالاً تجویز دکتر دامپزشک داروی ادرار آور و آنتی بیوتیک هاست.

شما میتوانید داروی گیاهی لاوارن را جایگزین این داروها کنید تا بدون هیچ عارضه و تداخلی؛ با افزایش حجم و جریان ادرار به دفع سنگ های کوچک مجاری ادراری حیوانتان کمک کنید. این دارو همچنین خاصیت آنتی باکتریال و آنتی اکسیدانی هم دارد و بنابراین بدون ایجاد مقاومت دارویی _مشابه با آن چه آنتی بیوتیک های شیمیایی ایجاد میکنند_ از ایجاد عفونت های ادراری جلوگیری می‌کند و به بهبود مخاط مجاری ادراری کمک میکند.

برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.

نوشیدن حجم زیادی آب و اصلاح رژیم غذایی نیز میتواند کمک کننده است.

نژاد های مستعد سنگ ادراری

همانطور که گفته شد برخی از نژادها، استعداد بیشتری برای ابتلا به سنگ های ادراری دارند. این نژادها عبارتند از:

• Dalmatian(دالمیشن)
• Bulldog(بولداگ)
• Shih Tzu (شیتزو)
• Yorkshire Terrier(یورکشایر تریر)
• Newfoundland dog(نیوفاندلند)
• Bichon Frise (بیچون فریز)
• Miniature Schnauzer(اشناوزر مینیاتوری)
• Lhasa Apso(لهاسا آپسو)
• Persian cat (گربه های پرشین)

میتوانید برای پیشگیری از بروز سنگ ادراری و دفع بهتر و سریع تر کریستال ها در نژادهای مستعد هم از داروی لاوارن بهره ببرید.

برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

برای خرید محصول اینجا کلیک کنید.