تشخیص و درمان بیماری های کبد در سگ

مشکلات کبدی در سگ ها

سگ‌ها به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی، متابولیکی و آناتومیکی خاص، مستعد ابتلا به بیماری‌های کبدی هستند.

علائم بیماری های کبدی سگ مانند استفراغ، زردی یا تغییرات رفتاری را جدی بگیرید. برای درمان بیماری کبد سگ تشخیص علت های آن امر واجب است که نیاز به معاینه و آزمایش دارد. دامپزشکان بسته به شدت و علت مشکل کبدی از داروهای گیاهی، شیمیایی و یا ترکیب این دو استفاده می کنند.

البته در شرایط خاص ممکن است جراحی نیز انجام شود. معمولاً برای بیماری‌هایی مانند تومورهای کبدی (مانند آدنوم یا کارسینوم)، کیست‌های بزرگ، آبسه‌های کبدی یا شانت‌های پورتوسیستمیک (PSS) جراحی کبد ضروری است. همچنین در موارد تروما های شدید کبدی یا انسداد مجاری صفراوی نیز ممکن است عمل جراحی نیاز باشد.

داروهای گیاهی تقویت کبد مثل هپامارین (Hepamarin) به طور گسترده در درمان حمایتی مشکلات کبدی سگ ها استفاده می شوند و موثر هستند. چرا که مطالعات نشان داده اند برخی گیاهان مانند خارمریم (سیلیمارین) می توانند به بازسازی سلول های کبدی آسیب دیده کمک کنند، التهاب را کاهش دهند و از پیشرفت مشکلات کبدی جلوگیری کنند.

برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی تقویت کبد سگ هپامارین کلیک کنید

برای خرید داروی بیماری های کبدی سگ هپامارین کلیک کنید

کبد در سگ‌ها نقش حیاتی در سم‌زدایی، سوخت‌وساز مواد مغذی و تولید پروتئین ‌های ضروری را دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن می ‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. عوامل ژنتیکی، تغذیه نامناسب و قرار گرفتن در معرض سموم (مانند برخی داروها یا مواد شیمیایی) از دلایل افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی در سگ‌ها هستند. نژادهای خاص (مثل بدلینگتون تریر و دوبرمن) بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات کبد هستند. همچنین، با افزایش سن، احتمال بروز اختلال در کبد نیز بیشتر می‌شود.

در این مقاله با انواع بیماری های کبد سگ آشنا می شوید و راجع به درمان هر کدام از آنها اطلاعاتی کسب می کنید.

بیماری های شایع کبدی در سگ ها

۱. مسمومیت غذایی و دارویی:

ناشی از سموم (حشره کش ها، سرب)، داروهای انسانی مانند استامینوفن یا گیاهان سمی مثل قارچها است. این سموم باعث تخریب سلولهای کبدی میشوند. برای آگاهی از غذا های ممنوعه که باعث مسمومیت در سگ های می شوند به مقاله زیر رجوع کنید.

۲۲ غذای ممنوعه که باعث مسمومیت سگ می شوند

۲. هپاتیت مزمن سگ:

التهاب طولانی مدت کبد در نژادهایی مانند دوبرمن پینچر و بدلینگتون تریر شایع است. تجمع مس در کبد از علل اصلی آن محسوب می شود.

۳. هپاتیت عفونی:

عامل آن ویروس هپاتیت عفونی سگ سانان (CAV-1) است که از طریق آب یا غذای آلوده منتقل می شود. واکسیناسیون به موقع نقش پیشگیرانه کلیدی دارد.

۴. کبد چرب سگ:

تجمع چربی در کبد که در نژادهای کوچک (شیواوا، یورکشایر تریر) شایع تر است. بی اشتهایی طولانی مدت و چاقی از عوامل محرک این بیماری هستند.

برای اطلاعات کامل راجع به کبد چرب سگ و درمان آن به مقاله زیر رجوع کنید.

کبد چرب سگ ها و راه حلی برای آن

۵. سرطان کبد در سگ:

این بیماری باعث به وجود آمدن تومورهای اولیه (نادر) یا متاستاز از اندام های دیگر می باشد. همانژیوسارکوم شایعترین نوع بدخیم سرطان کبد است که در سگ های مسن و نژادهای گلدن رتریور دیده میشود.

۶. بیماری ذخیره سازی گلیکوژن:

یک اختلال ارثی در نژادهای مالتِز و ژرمن شپرد که به دلیل نقص آنزیمی، گلیکوژن در کبد انباشته می شود.

۷. آمیلوئیدوز کبدی:

تجمع پروتئین های غیرطبیعی در کبد که در نژاد های شارپی بیشتر شایع است و میتواند منجر به پارگی کبد شود.

۸. انسفالوپاتی کبدی در سگ ها:

اختلال عصبی ناشی از تجمع سموم در خون که با علائمی مانند تشنج، کوری و رفتارهای تهاجمی ظاهر می شود. در این بیماری، عدم فعالیت صحیح کبد باعث تجمع سموم عصبی مانند آمونیاک می شود و دامپزشک با تجویز لاکتولوز و آنتی بیوتیک ها به کاهش جذب سموم کمک می کند. برای آشنایی بیشتر با بیماری انسفالوپاتی در سگ به پست وبلاگ زیر  مراجعه کنید:

آشنایی با انسفالوپاتی کبدی در سگ و گربه ها

۹. لپتوسپیروز:

عفونت باکتریایی منتقله از آب آلوده که هم به کبد و هم کلیه ها آسیب میزند. مراقب باشید چرا که این عفونت قابل انتقال به انسان است.

۱۰.  فیبروز در سگ ها:

جایگزینی بافت سالم کبد با بافت اسکار که در صورت عدم درمان هپاتیت مزمن رخ می دهد و عملکرد کبد را مختل می کند.

۱۱. سندرم هپاتوکوتان در سگ ها:

التهاب همزمان کبد و پوست در سگ مبتلا شده ایجاد می شود و با علائمی مانند زخم‌های پوستی، ریزش مو و افزایش آنزیم‌های کبدی همراه است.

۱۲. کوکسیدیوئیدومایکوزیس

این عفونت قارچی به کبد حمله می کند و نیازمند درمان طولانی مدت با داروهای ضدقارچ است.

۱۳.  هیستوپلاسموز:

این عفونت قارچی ناشی از قارچ هیستوپلاسما کپسولاتوم است که می‌تواند کبد، ریه‌ها و سیستم ایمنی را درگیر کند.

۱۴.  توکسوپلاسموز:

این بیماری انگلی ناشی از توکسوپلاسما گوندی (یک انگل اجباری درون سلولی) است که می‌تواند باعث التهاب کبد و آسیب به سایر اندام‌ها شود. دامپزشکان با استفاده از آنتی بیوتیک ها و درمان های حمایتی نظیر دارو های گیاهی با این بیماری مبارزه می کنند.

۱۵.  لیشمانیوز:

این بیماری انگلی توسط پشه خاکی منتقل می‌شود و باعث آسیب به کبد، طحال و سیستم ایمنی می‌گردد.

۱۶.  نارسایی حاد کبدی:

این وضعیت تهدید کننده زندگی زمانی رخ می‌دهد که کبد به طور ناگهانی عملکرد خود را از دست می‌دهد. درمان شامل بستری فوری، مایع درمانی داخل وریدی و کنترل اختلالات انعقادی می باشد. در موارد شدید، پلاسمافرز(نوعی روش درمانی با تعویض پلاسمای خون) برای حذف سموم از خون انجام می شود.

تشخیص بیماری های کبد در سگ

تشخیص دقیق بیماری‌های کبدی در سگ‌ها نیازمند بررسی‌های چند مرحله‌ای و ترکیبی از روش‌های کلینیکی و آزمایشگاهی است. در ادامه مراحل اصلی این فرآیند آورده شده است:

۱. معاینه فیزیکی اولیه

• آغاز تشخیص معمولاً با معاینه فیزیکی توسط دامپزشک صورت می‌گیرد
• علائم بالینی مشکوک به بیماری کبد عبارت‌اند از:
• زردی (یرقان) در لثه‌ها، چشم‌ها یا پوست.
• بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی) که ممکن است با لمس شکم قابل احساس باشد.
• تجمع مایع در شکم (آسیت) که باعث ورم شکم می‌شود.

۲. آزمایش خون (Blood Tests)

• یکی از ابزارهای کلیدی برای بررسی عملکرد کبد.
• شاخص‌های مهم شامل:
  • آنزیم‌های کبدی مانند ALT، AST، ALP و GGT.
  • سطوح بیلی‌روبین که افزایش آن می‌تواند نشان‌دهنده آسیب یا اختلال در عملکرد کبد باشد.
• در صورت مشاهده نتایج غیرطبیعی، نیاز به بررسی‌های تکمیلی خواهد بود.

۳. آزمایش‌های تخصصی‌تر

• در برخی موارد، دامپزشک آزمایش‌های زیر را برای ارزیابی دقیق‌تر توصیه می‌کند:
  • تست‌های عملکرد انعقادی خون برای بررسی توانایی لخته‌سازی (کبد در تولید فاکتورهای انعقادی نقش دارد).
  • اندازه‌گیری سطح آمونیاک خون که در صورت اختلال کبدی ممکن است افزایش یابد.

۴. روش‌های تصویربرداری

• برای بررسی ساختار کبد و مشاهده ناهنجاری‌های داخلی:
  • سونوگرافی (اولتراسوند): تشخیص تومورها، کیست‌ها، تغییرات بافتی یا اندازه کبد.
  • رادیوگرافی (X-ray): کمک به شناسایی تغییرات ساختاری یا وجود مایعات در شکم.

۵. بیوپسی کبد (Liver Biopsy)

• برای تشخیص قطعی بسیاری از بیماری‌های کبدی، به‌ویژه موارد مزمن یا پیچیده.
• روش‌های انجام بیوپسی:
  • تحت هدایت سونوگرافی (کم‌تهاجمی‌تر)
  • در حین عمل جراحی (در موارد خاص)

نکته: این روش بسیار در تشخیص بیماری‌هایی مانند هپاتیت مزمن، فیبروز کبدی و سرطان کبد (هپاتوسلولار کارسینوما یا متاستازها).

علائم بیماری کبد در سگ ها

سگ های مبتلا به مشکلات کبدی اغلب در مراحل اولیه علائم غیراختصاصی نشان می دهند که ممکن است با سایر بیماری ها اشتباه گرفته شود.

شایع ترین نشانه ها شامل بی حالی، کاهش اشتها، کاهش وزن ناخواسته، استفراغ مکرر و افزایش تشنگی و ادرار است. برخی سگ ها ممکن است دچار مشکلات گوارشی مانند اسهال یا یبوست شوند.

با پیشرفت بیماری، علائم واضح تر می شوند که مهم ترین آنها زردی (یرقان) است که به صورت زرد شدن لثه ها، سفیدی چشم ها و حتی پوست قابل مشاهده است. در این مرحله، ممکن است شکم سگ به دلیل تجمع مایع (آسیت) متورم به نظر برسد.

در موارد پیشرفته تر، سگ ها ممکن است علائم عصبی نشان دهند که به دلیل ناتوانی کبد در تصفیه سموم از خون ایجاد می شود.

این علائم شامل رفتارهای غیرعادی، گیجی، راه رفتن نامتعادل، فشار دادن سر به دیوار و در موارد شدید، تشنج و کما است.

برخی سگ ها ممکن است ادرار تیره رنگ (نارنجی مایل به قهوه ای) و مدفوع کم رنگ یا خاکستری رنگ داشته باشند. توجه به این علائم و مراجعه سریع به دامپزشک می تواند از پیشرفت بیماری و بروز آسیب های جبران ناپذیر جلوگیری کند.

درمان مشکلات کبدی سگ

درمان بیماری های کبدی در سگ ها نیازمند رویکردی تخصصی و متناسب با علت اصلی بیماری است.

برای مسمومیت های غذایی و دارویی، درمان فوری شامل حذف منبع سموم، استفاده از زغال فعال برای جلوگیری از جذب بیشتر سموم، و تجویز آنتی دوت (Antidote) ها در موارد مسمومیت با استامینوفن، توسط دامپزشک می باشد.

در موارد هپاتیت مزمن، درمان بر کاهش التهاب و کنترل تجمع مس متمرکز است. برای نژادهای مستعد مانند بدلینگتون تریر، داروهای شلاته کننده مس (کاهنده مس) تجویز می شود.

هپاتیت عفونی سگ ها (CAV-1) عمدتاً نیازمند درمان حمایتی و پیشگیری از طریق واکسیناسیون است.

برای کبد چرب، رژیم غذایی مناسب با غذاهای دارای پروتئین باکیفیت (بغیر از گوشت قرمز) و به میزان کافی و استفاده از محرک های اشتها همراه با مکمل های کبدی ضروری است.

در مورد بیماری های پیشرفته تر مانند سرطان کبد، گزینه های درمانی شامل جراحی (در صورت امکان برداشتن تومور)، شیمی درمانی و درمان های علامتی برای کنترل درد می باشد.

بیماری های متابولیک مانند بیماری ذخیره سازی گلیکوژن و آمیلوئیدوز نیازمند تنظیم دقیق رژیم غذایی و درمان حمایتی بلندمدت هستند.

برای عوارضی مانند انسفالوپاتی کبدی (Hepatic encephalopathy) و آسیت، درمان شامل کنترل سطح آمونیاک خون، محدودیت پروتئین در رژیم غذایی و در موارد شدید، تخلیه مایع شکمی است.

عفونت های باکتریایی مانند لپتوسپیروز نیازمند آنتی بیوتیک درمانی فشرده همراه با مایع درمانی هستند، در حالی که عفونت های قارچی و انگلی به داروهای ضد قارچ و ضد انگلی اختصاصی نیاز دارند.

مکمل کبد سگ

هپامارین (Hepamarin)، یک داروی گیاهی به شکل قطره خوراکی برای سگ هاست که حاوی عصاره خارمریم و ماده مؤثره‌ی سیلیمارین است. این دارو با ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی، دتوکسی و بازسازی‌کننده، از سلول‌های کبدی در برابر آسیب‌های ناشی از سموم، داروها، تغذیه نامناسب و رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. این محصول همچنین با تحریک بازسازی سلولی، افزایش ترشح صفرا و کمک به هضم چربی‌ها، در درمان اختلالات کبدی (مثل سندرم کبد چرب، انواع هپاتیت، مسمومیت، عفونت ها و…)، کاهش عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و جلوگیری از نارسایی ها کبدی و جلوگیری از پیشرفت آسیب های کبدی در سگ‌ها بسیار مؤثر است.

برای اطلاعات بیشتر راجع به داروی تقویت کبد سگ هپامارین کلیک کنید

برای خرید داروی بیماری های کبدی سگ هپامارین کلیک کنید